STRUKTURA POLSKIEGO RYNKU GAZU

Struktura sektora gazowego jest nadal w wysokim stopniu zmonopolizowana. Wynika to z dominacji na rynku jednej grupy kapitałowej, jaką jest PGNiG, która bezpośrednio lub też poprzez spółki zależne, prowadzi wszystkie wyżej wymienione rodzaje działalności, obejmując zasięgiem swojej działalności 98% rynku. Polski rynek gazu jest więc praktycznie rynkiem jednego sprzedawcy. Wobec braku konkurencji, ceny na rynku podlegają taryfikacji i zatwierdzaniu przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

1 lipca 2007 roku Grupa Kapitałowa PGNiG dokonała organizacyjnego i prawnego rozdzielenia swojej działalności, czyli technicznego przesyłu gazu od jego sprzedaży. To wynik realizacji zapisów ustawy Prawo Energetyczne. W wyniku wydzielenia handlowej obsługi Klienta, Spółki Gazownictwa zajmują się obecnie techniczną dystrybucją gazu pełniąc w tym zakresie rolę Operatorów Systemów Dystrybucyjnych (OSD) . Oddziały Obrotu Gazem (Dolnośląski, Karpacki, Wielkopolski, Pomorski, Górnośląski, Mazowiecki) stanowią wyodrębnioną strukturę organizacyjną PGNiG, w ich ramach funkcjonują 23 Gazownie i ponad 300 Biur Obsługi Klienta na terenie całego kraju.

Liberalizacja rynku gazu ziemnego

Stworzenie przez Gaz-System jednolitego, wirtualnego punktu zakupu gazu w Polsce oraz rozpoczęcie sprzedaży gazu na polskiej Towarowej Giełdzie Energii, stworzyły podstawy dla jego liberalizacji. Kolejną ważną zmianą było wprowadzenie ustawowego obliga giełdowego i wynikający z niego podział PGNiG na dwie spółki. Tym samym płynność na giełdzie znacząco wzrosła, a dla wszystkich przedsiębiorstw obrotu gazem w Polsce zostały stworzone porównywalne warunki w zakresie kosztów zakupu gazu ziemnego.

Więcej informacji o podziale rynku gazu:

Podział rynku gazu

FORMY RYNKU

Podstawowe formy działalności uczestników rynku:

Rynek kontraktów bilateralnych,
Rynek giełdowy obejmujący rynek dnia następnego (transakcje SPOT) i rynek praw majątkowych (certyfikaty zgodne z przepisami Prawa),
Rynek bilansujący, którego operatorem jest OSP.

UCZESTNICY RYNKU

W aktualnej strukturze rynku gazu występują podmioty prowadzące następujące rodzaje działalności:

przesył (Operator Systemu Przesyłowego),
dystrybucja (Operator Systemu Dystrybucyjnego),
obrót,
magazynowanie,
poszukiwanie i wydobycie.

PSG S.A. GAZ System S.A. TGE S.A. PGNiG S.A

OPERATOR SYSTEMU PRZESYŁOWEGO

Funkcję Operatora Sieci Przesyłowej (OSP) pełni firma Gaz-System S.A., której zadaniem jest transportowanie gazu sieciami wysokiego ciśnienia.
Spółka eksploatuje sieć gazociągów przesyłowych o długości ok. 9 853 km, tłocznie gazu i stacje redukcyjno - pomiarowe.

OPERATORZY SYSTEMÓW DYSTRYBUCYJNYCH

W obszarze dystrybucyjnym działa jeden duży operator systemu dystrybucyjnego – PSG Sp. z o.o. i kilkudziesięciu mniejszych operatorów systemu dystrybucyjnego, działających lokalnie, których sieci przyłączone są do PSG Sp. z o.o. lub operatora systemu przesyłowego Gaz-System S.A. Dystrybucja gazu do odbiorców odbywa się zgodnie z wymogami określonymi w Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Dystrybucyjnej.

OBRÓT

Obszarem Obrotu zajmuje się kilkadziesiąt podmiotów, jednak podobnie jak w przypadku dystrybucji, jest zmonopolizowany przez jeden duży podmiot – przedsiębiorstwo PGNiG S.A. Na koniec grudnia 2014 r. 141 podmiotów posiadało koncesję na obrót gazem ziemnym. Natomiast aktywnie w zakresie obrotu gazem ziemnym działało 59 przedsiębiorstw.
Udział grupy kapitałowej PGNiG S.A. w sprzedaży gazu do odbiorców końcowych stanowi większość na polskim rynku. Pozostała część sprzedaży gazu do odbiorców końcowych realizowana jest przez alternatywne spółki obrotu działające w Polsce oraz przez spółki sprzedające gaz z zagranicy bezpośrednio do dużych odbiorców końcowych, którzy samodzielnie sprowadzili ten gaz do Polski.
Giełda gazu ziemnego
Sprzedaż i zakup paliw gazowych na polskim rynku hurtowym odbywa się przede wszystkim na giełdzie towarowej prowadzonej przez TGE S.A. Uczestnikami rynku giełdowego są głównie przedsiębiorstwa obrotu paliwami gazowymi oraz duzi odbiorcy końcowi, którzy mogą działać samodzielnie po zawarciu stosownej umowy z TGE S.A., stając się członkami giełdy lub za pośrednictwem domów maklerskich. Obrót giełdowy odbywa się poprzez zawieranie umów sprzedaży (transakcji) pomiędzy członkami giełdy.
Rozwój giełdowego rynku gazu ziemnego jest m.in. skutkiem zmian w ustawie – Prawo energetyczne, które zobowiązały przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się obrotem paliwami gazowymi do obowiązkowej sprzedaży części gazu ziemnego na giełdach towarowych.

WYDOBYCIE

W Polsce gaz ziemny wydobywa się głównie na Podkarpaciu i Zapadlisku Przedkarpackim a także w wyniku odmetanowywania kopalni węgla kamiennego w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym.
Oprócz metod tradycyjnych, w Polsce istnieją także możliwości niekonwencjonalnego uzyskiwanie gazu ziemnego. Może to być metan ze złóż węgla, metan z łupków oraz gaz wydobywany izolowanych porów skalnych. Zasoby takie szacuje się na 1,5–3 bln metrów sześciennych. W roku 2010 rozpoczęły się prace poszukiwawcze, które w perspektywie kilku lat dadzą odpowiedź czy takie złoża istnieją. Złoża konwencjonalne są szacowane na 98 mld metrów sześciennych.
Na przełomie lat 2015/2016 wydobycie krajowe zaspokajało ok. 1/3 zapotrzebowania na gaz w Polsce. Pozostałe 2/3 pochodziły z importu, przede wszystkim z Rosji.

MAGAZYNOWANIE

Działalność w zakresie magazynowania gazu prowadzi w Polsce PGNiG, który posiada obecnie 6 podziemnych magazynów gazu o łącznej pojemności roboczej ok. 1,6 mld m sześć.

AKTY PRAWNE

Spis obowiązujących Ustaw, Rozporządzeń, Prawa Wspólnotowego i Orzecznictwa sądowego w zakresie rynku i obrotu paliw gazowych.

Europejskie regulacje prawne Akty prawne z zakresu gazownictwa

WAŻNE PODMIOTY NA RYNKU GAZU W POLSCE

Centrum Informacji o Rynku Energii PSG S.A. GAZ System S.A. TGE S.A. PGNiG S.A Urząd Regulacji Energetyki Towarzystwo Obrotu Energią

PORADNIK KLIENTA

Zbiór praw konsumenta paliw gazowych Poradnik dla Konsumentów

PROCES ZMIANY SPRZEDAWCY GAZU

Większość udziałów w rynku sprzedaży gazu należy do PGNiG. Jednak każdy klient, przyłączony do sieci dystrybucyjnej Polskiej Spółki Gazownictwa, ma prawo do zmiany sprzedawcy paliwa gazowego na dowolnego sprzedawcę spośród firm posiadających Generalną Umowę Dystrybucyjną z OSD czyli osiadłym na danym obszarze dystrybutorem. W przypadku rynku gazu najczęściej jest nim jedna ze spółek grupy kapitałowej PGNiG.

Procedura zmiany sprzedawcy gazu

W Polsce trwa obecnie liberalizacji rynku sprzedaży paliwa gazowego w myśl zasad wolnego handlu oraz regulacji, jakie wymusza na nas członkostwo w Unii Europejskiej. Niezależni sprzedawcy gazu mają oferty zarówno dla klientów biznesowych jak i dla gospodarstw domowych. Zmianę sprzedawcy gazu można wykonać upoważniając nowego sprzedawcę do działania w naszym imieniu.
Każdy klient, posiadający umowę kompleksową z PGNiG o sprzedaży i dystrybucji gazu, ma prawo ją wypowiedzieć i dokonać zmiany sprzedawcy. Zmiana taka jest bezpłatna. Nie oznacza także przerw w dostawie gazu lub konieczności wymiany instalacji. Podmiotem odpowiedzialnym za ciągłość dostaw jest nadal OSD.

1. Zawarcie umowy z nowym sprzedawcą

2. Wypowiedzenie umowy sprzedaży dotychczasowemu sprzedawcy (ten krok może wykonać nowy sprzedawca)

3. Zawarcie umowy o świadczenie usługi dystrybucji (ten krok może wykonać nowy sprzedawca)

4. Poinformowanie OSD o zawarciu nowej umowy sprzedaży (ten krok wykonuje nowy sprzedawca)

5. Końcowe rozliczenie z dotychczasowym sprzedawcą

Zmiana sprzedawcy, od momentu podpisania umowy, zajmuje zazwyczaj około 3 do 4 tygodni. Po wygaśnięciu starej umowy następuje rozliczenie z dotychczasowym sprzedawcą.

Jeśli decydujemy się na zmianę sprzedawcy gazu, najprościej jest podpisać upoważnienie nowego sprzedawcy do występowania w naszym imieniu. Poinformuje on naszego OSD o zmianie sprzedawcy, a także wypowie umowę kompleksową z PGNiG. Sprzedawca wpłaci także stosowną kaucję dla OSD, gwarantującą nam dostawę gazu.